تسعیر در لغت به معنای قیمت گذاری است. نرخ تسعیر ارز یعنی برای ارز مبادله‌ای یک عدد واحد و ثابت در نظر گرفته شود. کلمه تسعیر در معاملات بین کشورها زمانی به کار می‌رود که دو واحد پولی بخواهد به یکدیگر تبدیل شود. هنگامی که در شرکتی در داخل ایران همه دفاتر مالی به ریال باشد و بخواهد با شرکت دیگری با نرخ ارز خارجی مثل دلار و یورو و… به معامله بپردازد باید پول مبادله شده را به ریال تبدیل و سپس ثبت نماید، این تبدیل واحد پولی تسعیر ارز نامیده می‌شود. مثلا اگر شرکتی در ایران با شرکتی در انگلیس معامله کند در دفاتر حسابداری پول بدست آمده باید به ریال یا پول رایج مملکت ثبت شود.
چگونه تسعیر ارز باعث سود و زیان می‌شود؟
می‌دانیم که نرخ ارز ثابت نیست و دائما در نوسان است و به همین دلیل شرکت‌هایی که معاملات خود را با ارز انجام می‌دهند همواره ممکن است با سود و زیان درگیر باشند. برای مثال فرض کنید کالایی به یک کشور خارجی هزار دلار فروخته شده است و قیمت دلار در هنگام فروش پنجاه هزار تومان باشد، اگر در هنگام دریافت پول قیمت دلار از پنجاه هزار تومان بالاتر رفته باشد شرکت سود کرده است و اگر کمتر شود دچار ضرر شده است و به این افزایش یا کاهش درآمد سود و یا زیان ناشی از تسعیر می‌گویند.
نحوه محاسبه تسعیر نرخ ارز
بانک مرکزی به عنوان مرجع سیاست گذاری‌های مالی و پولی، هر 6 ماه یک بار نرخ تسعیر ارز را اعلام می‌کند. همه شرکت‌هایی که تمام یا بخشی از مبادلات مالی خود را با ارز خارجی انجام می‌دهند، مخاطب بانک مرکزی هستند. شرکت‌ها به کمک تسعیر ارز می‌توانند میزان فروش و سود واقعی خود را شناسایی کنند. شرکت‌های پذیرفته شده در بورس عمدتاً به دنبال نرخ بالاتر تسعیر ارز هستند تا بدهی‌های ریالی خود را با کمترین هزینه دلاری پرداخت کنند. هر دوی این اتفاقات می‌تواند صورت‌ها و عملکرد مالی شرکت‌ها را دچار تغییر کند.
در صورتی که بانک مرکزی نرخ تسعیر ارز را به نرخ آزاد نزدیک کند، سود بیشتری نصیب شرکت‌های دولتی و خصوصی می‌شود.
تسعیر ارز بصورت روزانه، ماهانه و سالانه انجام می‌شود که 4 روش برای محاسبه آن‌ها وجود دارد:
روش اول که ثبت ارز با یک نرخ ثابت می‌باشد
در این روش نرخ ارز در سال ثابت در نظر گرفته می‌شود و تمامی معاملات شرکت با همان نرخ ثابت ثبت می‌شود و در پایان سال حسابداران با تسعیر مانده حساب‌ها سود و زیان را تعیین می‌نمایند. این روش نسبت به دو روش دیگر دقت کمتری دارد.
روش دوم که ثبت دوره‌ای نرخ ارز متغیر می‌باشد
در این روش به جای نرخ ارز سالانه نرخ ارز بصورت ماهانه در گزارشات مالی ثبت می‌شود و در آخر هر ماه سود و زیان حاصل از تسعیر تعیین می‌گردد.
روش سوم که ثبت نرخ ارز بصورت روزانه می‌باشد
در این روش نرخ نوسانات ارز بصورت روزانه ثبت می‌شود و در هر روز عملیات تسعیر نرخ ارز صورت می‌گیرد. این روش دقیق تر از دو روش قبلی است.
روش چهارم تاریخ پایان دوره مالی
شرکت‌های بازرگانی و تجاری می‌توانند تاریخ پایان دوره مالی را به عنوان زمان بررسی و محاسبه نرخ تسعیر ارز مشخص کنند.
نرخ تسعیر ارز 1403 چقدر است؟
نرخ تسعير اقلام پولي دارايي‌ها و بدهي‌هاي ارزي شبکه بانکي کشور براي گزارشگری مالی میاندورهای منتهي به شهريور ماه ۱۴۰۳، نرخ خرید حواله معاملات الکترونیکی ارز (ETS) مرکز مبادله ارز و طلای ایران در تاریخ ۳۱ شهریورماه ۱۴۰۳ (براي هر يورو معادل ۵۰۸.۴۲۸ ريال و برای هر دلار آمریکا معادل ۴۵۷.۳۷۴ ريال) تعیین شد.