آشنایی با واحد پول کشورها و نکات جالب آن!

واحد پول، نمادی از هویت اقتصادی هر کشور و ابزاری بنیادین برای تسهیل مبادلات تجاری و مالی است. هر کشور دارای واحد پول خاص خود است که ارزش آن تحت تأثیر عوامل اقتصادی متعددی نظیر نرخ بهره، تورم، ثبات سیاسی و عملکرد اقتصاد کلان تعیین می‌شود. درک این واحدها نه تنها برای فعالان اقتصادی، بلکه برای هر فردی که قصد سفر، تجارت یا سرمایه‌گذاری بین‌المللی دارد، حائز اهمیت است. در این مقاله به بررسی واحد پول کشورهای مختلف، رایج‌ترین واحدهای ارزی و نکات جالب پیرامون آن‌ها خواهیم پرداخت.

 

تاریخچه و تکامل واحدهای پولی

تاریخچه پول به هزاران سال قبل بازمی‌گردد، زمانی که جوامع باستانی از سیستم مبادله کالا به کالا برای تأمین نیازهای خود استفاده می‌کردند. این روش، محدودیت‌های فراوانی داشت و به تدریج نیاز به یک واسطه مبادلاتی پایدار و مورد قبول همگان احساس شد. در ابتدا، کالاهای باارزش و کمیاب مانند صدف، نمک، غلات و فلزات گرانبها به عنوان ابزار مبادله مورد استفاده قرار گرفتند. با گذشت زمان و پیشرفت تمدن‌ها، مفهوم سکه به عنوان اولین شکل استاندارد شده پول پدید آمد. اولین سکه‌ها در لیدیه باستان (غرب آسیای صغیر کنونی) در حدود قرن هفتم قبل از میلاد ضرب شدند. این سکه‌ها اغلب از آلیاژ طلا و نقره ساخته می‌شدند و وزن و خلوص مشخصی داشتند که اعتبار آن‌ها را تضمین می‌کرد.

با گسترش تجارت و نیاز به حمل و نقل آسان‌تر مقادیر زیاد پول، اسکناس‌ها معرفی شدند. اولین اسکناس‌ها در چین در قرن هفتم میلادی مورد استفاده قرار گرفتند و سپس در اروپا در قرن هفدهم رایج شدند. این اسکناس‌ها در ابتدا به عنوان رسیدهایی برای مقادیر مشخصی از طلا یا نقره که در بانک‌ها نگهداری می‌شد، عمل می‌کردند. امروزه، بیشتر واحدهای پولی در جهان، پول فیات هستند، به این معنی که ارزش آن‌ها به پشتوانه یک کالای فیزیکی مانند طلا نیست، بلکه ارزش آن‌ها از اعتماد مردم به دولت صادرکننده و قدرت اقتصادی آن ناشی می‌شود. توسعه فناوری‌های مالی در قرن بیست و یکم نیز منجر به ظهور اشکال جدیدی از پول مانند ارزهای دیجیتال شده که در حال تغییر چشم‌انداز مالی جهانی هستند.

 

رایج‌ترین واحدهای ارزی و نکات جالب آن

در میان صدها واحد پولی که در سراسر جهان وجود دارد، برخی از آن‌ها به دلیل حجم بالای مبادلات، ثبات اقتصادی کشورهای صادرکننده و نقششان در تجارت و سرمایه‌گذاری بین‌المللی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. شناخت این رایج‌ ترین واحدهای ارزی و نکات جالب آن برای هر فردی که با امور مالی بین‌المللی سروکار دارد، ضروری است.

لیست مهم‌ترین واحدهای ارزی جهان:

  • دلار آمریکا (USD): بدون شک، دلار آمریکا قدرتمندترین و پرکاربردترین واحد پولی در جهان است. این واحد پولی به عنوان ارز ذخیره جهانی شناخته می‌شود و بخش قابل توجهی از معاملات بین‌المللی، از جمله نفت و کالاها، با دلار انجام می‌شود. نکات جالب:
    • تصاویر روی اسکناس‌های دلار آمریکا عمدتاً از رؤسای جمهور سابق ایالات متحده است.
    • بزرگترین اسکناس دلاری که تاکنون چاپ شده، اسکناس 100,000 دلاری بود که در سال 1934 برای معاملات بین بانکی استفاده می‌شد و هرگز به صورت عمومی توزیع نشد.
    • کلمه “دلار” ریشه در “تالر” (Thaler)، یک سکه نقره‌ای آلمانی در قرن شانزدهم دارد.
  • یورو (EUR): یورو واحد پول رسمی 20 کشور از 27 کشور عضو اتحادیه اروپا است که آن را به دومین واحد پول پرکاربرد در جهان تبدیل کرده است. این ارز در سال 1999 به صورت الکترونیکی و در سال 2002 به صورت اسکناس و سکه معرفی شد. نکات جالب:
    • برخلاف دلار، روی اسکناس‌های یورو تصاویر افراد خاصی نیست و به جای آن، نمادهای معماری اروپایی (پل‌ها، پنجره‌ها و دروازه‌ها) که نماینده دوره های مختلف هستند، به کار رفته است.
    • اتحادیه اروپا تلاش کرده تا اسکناس‌های یورو با ویژگی‌های امنیتی پیشرفته برای جلوگیری از جعل طراحی شوند.
  • ین ژاپن (JPY): ین، واحد پول ژاپن، سومین ارز پرمعامله در بازار فارکس است. ژاپن به عنوان یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان و یک قدرت صادراتی، نقش مهمی در بازار ارز جهانی دارد. نکات جالب:
    • بر روی اسکناس‌های ین، پرتره دانشمندان، نویسندگان و هنرمندان مشهور ژاپنی به جای چهره‌های سیاسی به کار رفته است.
    • کلمه “ین” به معنای “دایره‌ای” است که به شکل سکه‌های اولیه اشاره دارد.
  • پوند استرلینگ (GBP): پوند، واحد پول بریتانیا و قدیمی‌ترین واحد پول در حال استفاده در جهان است که تاریخچه آن به قرن هشتم میلادی بازمی‌گردد. لندن به عنوان یکی از بزرگترین مراکز مالی جهان، نقش پوند را تقویت می‌کند. نکات جالب:
    • تصویر ملکه الیزابت دوم (و اکنون پادشاه چارلز سوم) بر روی تمام اسکناس‌های پوند استرلینگ ظاهر می‌شود.
    • اصطلاح “پوند استرلینگ” در اصل به معنای یک پوند وزن از نقره با خلوص بالا بود.
  • فرانک سوئیس (CHF): فرانک سوئیس به دلیل ثبات اقتصادی و سیاسی سوئیس، به عنوان یک “ارز پناهگاه امن” شناخته می‌شود، به این معنی که در دوران بی‌ثباتی اقتصادی جهانی، سرمایه‌گذاران به آن پناه می‌برند. نکات جالب:
    • سوئیس به دلیل بی‌طرفی تاریخی و قوانین سختگیرانه بانکداری، همواره مورد اعتماد سرمایه‌گذاران بوده است.
    • فرانک سوئیس تنها واحد پولی است که در سطح جهانی به صورت سکه با ارزش بالا نیز بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد (سکه 5 فرانکی).

 

مکانیسم تعیین ارزش واحد پول و تأثیر آن بر اقتصاد

ارزش یک واحد پول در برابر سایر ارزها، که به آن نرخ ارز می‌گویند، توسط عوامل پیچیده‌ای تعیین می‌شود. این عوامل شامل شاخص‌های اقتصادی، سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی و رویدادهای ژئوپلیتیکی است. درک این مکانیسم برای تحلیل بازار ارز و پیش‌بینی تغییرات ارزش پول کشورها ضروری است.

عوامل مؤثر بر ارزش واحد پول:

  1. نرخ بهره: یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر نرخ ارز است. افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی یک کشور، سرمایه‌گذاران خارجی را برای سپرده‌گذاری پول خود در آن کشور تشویق می‌کند، زیرا بازده بالاتری کسب خواهند کرد. این افزایش تقاضا برای پول ملی، منجر به تقویت ارزش آن می‌شود.
  2. تورم: نرخ تورم نیز تأثیر قابل توجهی بر ارزش پول دارد. نرخ تورم بالا در یک کشور به معنای کاهش قدرت خرید پول ملی است. سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند در کشورهایی سرمایه‌گذاری کنند که نرخ تورم پایین و ثبات قیمت دارند، بنابراین تورم بالا می‌تواند به تضعیف ارزش پول منجر شود.
  3. تراز تجاری: تراز تجاری یک کشور (تفاوت بین ارزش صادرات و واردات آن) نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. مازاد تراز تجاری (صادرات بیشتر از واردات) به معنای تقاضای بیشتر برای کالاهای آن کشور و در نتیجه تقاضای بیشتر برای واحد پول ملی آن است که به تقویت ارزش آن کمک می‌کند. کسری تراز تجاری نیز می‌تواند به تضعیف پول منجر شود.
  4. ثبات سیاسی و اقتصادی: ثبات سیاسی، شفافیت نهادی و پیش‌بینی‌پذیری اقتصادی، از عوامل حیاتی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و حفظ ارزش پول است. ناآرامی‌های سیاسی، بی‌ثباتی دولتی یا بحران‌های اقتصادی می‌تواند به خروج سرمایه و کاهش ارزش پول ملی منجر شود.
  5. سفته‌بازی و احساسات بازار: در بازار ارز، سفته‌بازی‌ها و انتظارات سرمایه‌گذاران نقش پررنگی دارند. اخبار، شایعات و پیش‌بینی‌های اقتصادی می‌توانند منجر به نوسانات ناگهانی در نرخ ارز شوند، حتی اگر مبنای اقتصادی قوی نداشته باشند.

تغییرات در ارزش واحد پول تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد یک کشور دارد. به عنوان مثال، تضعیف پول ملی می‌تواند صادرات را ارزان‌تر و رقابتی‌تر کند و در نتیجه به رشد اقتصادی کمک کند، اما همزمان واردات را گران‌تر کرده و منجر به تورم شود. برعکس، تقویت پول ملی می‌تواند واردات را ارزان‌تر کند و به کنترل تورم کمک کند، اما صادرات را گران‌تر و کمتر رقابتی سازد. بانک‌های مرکزی با ابزارهای مختلفی نظیر تغییر نرخ بهره و مداخله در بازار ارز، تلاش می‌کنند تا ارزش پول ملی خود را مدیریت کرده و به اهداف اقتصادی کلان دست یابند.

 

کشورهای آسیایی و واحد پول آنها

نام کشور واحد پول کد ایزو (ISO-4217) علامت اختصاری
 جمهوری آذربایجان منات آذربایجان AZN
افغانستان افغانی AFN ؋
ارمنستان درام AMD դր
امارات متحده عربی درهم AED د.إ
اردن دینار اردن JOD د.ا
ایران ریال ایران IRR
بنگلادش تاکا BDT
بوتان نگولتروم BTN Nu.
برونئی دلار برونئی BND $
کامبوج رییل KHR
چین یوآن CNY ¥
قبرس پوند قبرس CYP £
گرجستان لاری GEL
هند روپیه هند INR
اندونزی روپیه اندونزی IDR Rp
عراق دینار عراق IQD ع.د
ژاپن ین JPY ¥
قزاقستان تنگه KZT лв
کویت دینار کویت KWD د.ک
قرقیزستان سوم KGS лв
لائوس کیپ LAK
لبنان پوند لبنان LBP £
مالزی رینگت MYR RM
مالدیو روفیه MVR Rf
مغولستان توگریک مغولی MNT
میانمار (برمه) کیات MMK K
نپال روپیه نپال NPR
کره شمالی وون KPW
عمان ریال عمان OMR
پاکستان روپیه پاکستان PKR
فلسطین دینار اردن JOD د.ا
فیلیپین پزو PHP
قطر ریال قطر QAR ریال.
روسیه روبل روسیه RUB
عربستان سعودی ریال SAR ریال
سنگاپور دلار سنگاپور SGD $
کره جنوبی وون KRW
سریلانکا روپیه LKR
سوریه لیره SYP £
تایوان دلار جدید تایوان TWD NT$
تاجیکستان سامانی TJS ЅM
تایلند بات THB ฿
تیمور شرقی دلار آمریکا USD $
ترکیه لیر ترکیه TRY
ترکمنستان منات ترکمنستان TMM T
ازبکستان سُم UZS лв
ویتنام دانگ VND
یمن ریال یمن YER ریال

واحد پول تمام کشورهای اروپایی

نام کشور واحد پول کد ایزو (ISO-4217) علامت اختصاری
آلبانی لک ALL Lek
آندورا یورو EUR
اتریش یورو EUR
بلاروس روبل بلاروس BYR Br
بلژیک یورو EUR
بوسنی و هرزگوین مارک تبدیل پذیر BAM KM
بلغارستان لف BGN лв
کرواسی کونای HRK kn
قبرس پوند قبرس CYP £
دانمارک کرون DKK kr.
استونی کرون EEK EEK
فنلاند یورو EUR
فرانسه یورو EUR
گرجستان لاری GEL
آلمان یورو EUR
یونان یورو EUR
مجارستان فورینت HUF Ft
ایسلند کرونا ISK kr
ایتالیا یورو EUR
قزاقستان تنگه KZT лв
کوزوو یورو EUR
لتونی لاتس LVL Ls
لیختن اشتاین فرانک سوئیس CHF CHF
لیتوانی لیتاس LTL Lt
لوکزامبورگ یورو EUR
مقدونیه دینار MKD ден
مالت لیره MTL
مولداوی لئو MDL L
موناکو یورو EUR
مونته نگرو یورو EUR
هلند یورو EUR
نروژ کرون NOK kr
لهستان زلوتی PLN
پرتغال یورو EUR
رومانی لئو RON lei
روسیه روبل روسیه RUB
سان مارینو یورو EUR
صربستان دینار صربستان RSD Дин.
اسلوواکی کرونا SKK Sk
اسوونی یورو EUR
اسپانیا یورو EUR
سوئد کرون SEK kr
سوئیس فرانک سوئیس CHF CHF
ترکیه لیره ترکیه TRY
اوکراین هریونیا UAH
بریتانیا پوند استرلینگ GBP £
واتیکان یورو EUR

واحد پول کشورهای آفریقایی

نام کشور واحد پول کد ایزو (ISO-4217) علامت اختصاری
الجزایر دینار الجزایر DZD دج
آنگولا کوانزو AOA Kz
بنین فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی XOF CFA
بوتسوانا پولا BWP P
بورکینافاسو فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی XOF CFA
بروندی فرانک بروندی BIF FBu
کیپ ورد اسکودو CVE $
کامرون فرانک سی‌اف‌ای آفریقای مرکزی XAF FCFA
جمهوری آفریقای مرکزی فرانک سی‌اف‌ای آفریقای مرکزی XAF FCFA
چاد فرانک سی‌اف‌ای آفریقای مرکزی XAF FCFA
مجمع‌الجزایر قمر فرانک کُمُر KMF CF
جمهوری دموکراتیک کنگو فرانک کنگو CDF FC
جمهوری کنگو فرانک سی‌اف‌ای آفریقای مرکزی XAF FCFA
ساحل عاج فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی XOF CFA
جیبوتی فرانک جیبوتی DJF Fdj
مصر پوند مصر EGP £
گینه استوایی فرانک سی‌اف‌ای آفریقای مرکزی XAF FCFA
اریتره ناکفای اریتره ERN ናቕፋ
اتیوپی بیر ETB ብር
گابن فرانک سی‌اف‌ای آفریقای مرکزی XAF FCFA
گامبیا دالاسی GMD D
غنا سدی GHC GH₵
گینه فرانک گینه GNF FG
گینه بیسائو فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی XOF CFA
کنای شیلینگ کنیا KES KSh,
لیسوتو لوتی LSL L
لیبریا دلار لیبریا LRD $
لیبی دینار لیبی LYD ل.د
ماداگاسکار آریاری مالاگاسی MGA Ar
مالاوی کواچا مالاوی MWK MK
مالی فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی XOF CFA
موریتانی اوگوئیای MRO UM
موریس روپیه موریس MUR
مراکش درهم مراکش MAD DH
موزامبیک متیکال MZN MT
نامیبیا دلار نامبیا NAD $
نیجر فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی XOF CFA
نیجریه نایرا NGN
رواندا فرانک رواندا RWF FRw
سائوتومه و پرینسیپ دُبرا STD Db
سنگال فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی XOF CFA
سیشل روپیه سیشل SCR
سیرالئون لئون SLL Le
سومالی شیلینگ سومالی SOS S
آفریقای جنوبی راند ZAR R
سودان جنوبی پوند سودان جنوبی SSP £
سوازیلند لیلانگنی SZL E
تانزانیا شیلینگ تانزانیا TZS TSh
توگو فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی XOF CFA
تونس دینار تونس TND د.ت
اوگاندا شیلینگ اوگاندا UGX USh
زامبیا کواچای زامبیا ZMK ZK
زیمبابوه دلار زیمبابوه ZWD $

کشورهای آمریکای شمالی و واحد پول آنها

نام کشور واحد پول کد ایزو (ISO-4217) علامت اختصاری
آنتیگوا و باربودا دلار کارائیب شرقی XCD $
باهاماس دلار باهاماس BSD $
باربادوس دلار باربادوس BBD $
بلیز دلار بلیز BZD $
کانادا دلار کانادا CAD $
کاستاریکا کولون CRC
کوبا پزوی کوبا CUC $
دومینیکا دلار کارائیب شرقی XCD $
جمهوری دومینیکن پزو دومینیکن DOP RD$
السالوادور دلار ایالات متحده USD $
گرنادا دلار کارائیب شرقی XCD $
گواتمالا کتزال GTQ Q
هائیتی گورد HTG G
هندوراس لمپیرا HNL L
جامائیکا دلار جامائیکا JMD J$
مکزیک پزو مکزیک MXN $
نیکاراگوئه کوردوبا NIO C$
پاناما یالبوا PAB B/.
سنت کیتس و نویس دلار کارائیب شرقی XCD $
سنت لوسیا دلار کارائیب شرقی XCD $
سنت وینسنت و گرنادینها دلار کارائیب شرقی XCD $
ترینیداد و توباگو دلار ترینیداد و توباگو TTD TT$
ایالات متحده آمریکا دلار ایالات متحده USD $
آنگویلا (از سرزمین‌های فرا دریایی بریتانیا) دلار کارائیب شرقی XCD $
جزایر برمودا (از سرزمین‌های فرا دریایی بریتانیا) دلار برمودا BMD
جزایر ویرجین بریتانیا (از سرزمین‌های فرا دریایی بریتانیا) دلار ایالات متحده USD $
جزایر کیمن (از سرزمین‌های فرا دریایی بریتانیا) دلار جزایر کیمن KYD
مونتسرات (از سرزمین‌های فرا دریایی بریتانیا) دلار کارائیب شرقی XCD $
جزیره ناواسا دلار ایالات متحده USD $
پورتوریکو دلار ایالات متحده USD $
جزایر تورکس و کایکوس دلار ایالات متحده USD $
جزایر ویرجین ایالات متحده دلار ایالات متحده USD $

کشورهای آمریکای جنوبی و واحد پولی آنها

نام کشور واحد پول کد ایزو (ISO-4217) علامت اختصاری
آرژانتین پزو آرژانتین ARS $
بولیوی بولیویانو BOB $b
برزیل رئال BRL R$
شیلی پزو شیلی CLP $
کلمبیا پزو کلمبیا COP $
اکوادور دلار ایالات متحده USD $
گیانا دلار گیانا GYD $
پاراگوئه گوارانی PYG Gs
پرو نوئوو سول PEN S/.
سورینام دلار سورینام SRD $
اوروگوئه پزو اوروگوئه UYU $U
ونزوئلا بولیوار VEF Bs
گویان فرانسه (از سرزمین‌های فرا دریایی فرانسه) یورو EUR
جزایر فالکلند (از سرزمین‌های فرا دریایی بریتانیا) پوند جزایر فالکلند FKP £
جزایر جورجیای جنوبی و ساندویچ جنوبی (از سرزمین‌های فرا دریایی بریتانیا) پوند جزایر فالکلند FKP £

واحد پول کشور استرالیا و قاره اقیانوسیه

نام کشور واحد پول کد ایزو (ISO-4217) علامت اختصاری
استرالیا دلار استرالیا AUD $
فیجی دلار فیجی FJD $
کیریباتی دلار استرالیا AUD $
جزایر مارشال دلار ایالات متحده USD $
میکرونزی دلار ایالات متحده USD $
نائورو دلار استرالیا AUD $
نیوزلند دلار نیوزلند NZD NZ$
پالائو دلار ایالات متحده USD $
پاپوآ گینه نو کینا PGK K
ساموآ تالا WST WS$
جزایر سلیمان دلار جزایر سلیمان SBD $
تونگا پاآنگا TOP T$
تووالو دلار استرالیا AUD $
وانواتو واتو VUV VT
کالدونیای جدید (مجموعه‌ای از جزایر تحت تملک فرانسه در اقیانوس آرام) فرانک اقیانوسیه XPF
گوام (قلمروهای منضم‌نشده ایالات متحده آمریکا در اقیانوس آرام غربی) دلار ایالات متحده USD $
جزایر ماریانای شمالی (مناطق خودگردان ایالات متحده آمریکا) دلار ایالات متحده USD $
جزایر کوک دلار زلاندنو و دلار جزایر کوک NZD $
پلی‌نزی فرانسه (قلمروهای فرادریایی فرانسه در بخش جنوبی اقیانوس آرام) فرانک اقیانوسیه XPF
نیووی دلار نیوزیلند NZD NZ$
جزایر پیت‌کرن دلار نیوزیلند NZD NZ$
توکلائو دلار نیوزیلند NZD NZ$
والیس و فوتونا (قلمروهای فرادریایی فرانسه) فرانک اقیانوسیه XPF

منابع معتبر برای مطالعه بیشتر

  1. Investopedia: What Is Currency?
  2. European Central Bank: The Euro
  3. Bank of England: About the Bank

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *