بازار ارز همواره با چالش وجود دلارهای تقلبی روبرو بوده است. پذیرش ندانسته یک اسکناس تقلبی می‌تواند منجر به زیان مالی شود. خوشبختانه، دولت ایالات متحده آمریکا ویژگی‌های امنیتی پیشرفته‌ای را در اسکناس‌های دلار تعبیه کرده است که شناخت آن‌ها به شما کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری به مبادله بپردازید. این مقاله یک راهنمای کامل برای شناسایی دلارهای اصلی و تشخیص نمونه‌های تقلبی آن است.
۱. جنس و حس کاغذ اسکناس (Feel the Paper)
اولین و ساده‌ترین راه برای تشخیص دلار اصلی، لمس کردن آن است. کاغذ دلار اصل، یک کاغذ معمولی نیست.
- جنس خاص: کاغذ اسکناس‌های دلار از ترکیب منحصر به فردی شامل ۷۵٪ پنبه و ۲۵٪ کتان ساخته شده است. این ترکیب به آن دوام و حس خاصی می‌بخشد که در کاغذهای معمولی (که از چوب ساخته می‌شوند) وجود ندارد.
- حس کاغذ: اسکناس اصلی باید کمی زبر و در عین حال منعطف باشد. با لمس کردن آن، باید بتوانید تفاوت بافت آن را با یک کاغذ تحریر ساده به وضوح حس کنید. اسکناس‌های تقلبی معمولاً از کاغذهای رایج ساخته می‌شوند که صاف‌تر، نازک‌تر یا شکننده‌تر هستند.
- صدای خاص: اگر یک اسکناس دلار اصلی را بین انگشتان خود تا کرده و باز کنید، صدای خاص و واضحی می‌دهد. این صدا در اسکناس‌های تقلبی معمولاً گنگ و ضعیف است.
۲. کیفیت چاپ و برجستگی جوهر (Print Quality & Raised Printing)
بانک مرکزی آمریکا از تکنولوژی‌های چاپ بسیار پیشرفته‌ای استفاده می‌کند که بازسازی دقیق آن برای جاعلان تقریباً غیرممکن است.
- خطوط واضح و تمیز: به جزئیات تصویر پرتره (مانند موها و پس‌زمینه) و حاشیه‌های اسکناس دقت کنید. در دلار اصلی، خطوط بسیار ریز و دقیق، یکنواخت و بدون هرگونه پخش‌شدگی جوهر چاپ شده‌اند. در نمونه‌های تقلبی، این خطوط معمولاً تار، منقطع یا لکه‌دار به نظر می‌رسند.
- چاپ برجسته (Raised Printing): یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها، برجستگی جوهر در بخش‌هایی از اسکناس است. انگشت خود را به آرامی روی یقه لباس پرتره بکشید. شما باید بتوانید بافت و برجستگی جوهر را به وضوح حس کنید. این تکنیک چاپ که به آن “Intaglio” می‌گویند، به اسکناس عمق و بافت می‌دهد و جعل آن بسیار دشوار است. اسکناس‌های تقلبی معمولاً سطحی صاف و یکنواخت دارند.
۳. ویژگی‌های امنیتی پیشرفته
علاوه بر کیفیت چاپ و کاغذ، چندین ویژگی امنیتی دیگر نیز در اسکناس‌های جدیدتر (معمولاً از سال ۱۹۹۶ به بعد) گنجانده شده است.
لیست ویژگی‌های امنیتی کلیدی:
- واترمارک یا تصویر محو (Watermark):
- اسکناس را رو به نور نگه دارید. در فضای خالی سمت راست پرتره، باید تصویر محو و کم‌رنگی از همان پرتره را مشاهده کنید. این تصویر از هر دو طرف اسکناس قابل مشاهده است و بخشی از خود کاغذ است، نه اینکه روی آن چاپ شده باشد. در دلارهای تقلبی، واترمارک یا وجود ندارد، یا بسیار بی‌کیفیت و تار است و یا به شکل یک طرح چاپ شده روی سطح کاغذ دیده می‌شود.
- نخ امنیتی (Security Thread):
- یک نوار پلاستیکی نازک به صورت عمودی در دل بافت کاغذ اسکناس قرار گرفته است. این نخ نیز با نگه داشتن اسکناس در برابر نور قابل مشاهده است. روی این نخ، عبارت “USA” به همراه عدد ارزش اسکناس (مثلاً “100” برای اسکناس صد دلاری) به صورت مکرر چاپ شده است.
- ویژگی UV: مهم‌تر از همه، این نخ در زیر نور فرابنفش (UV) به رنگ خاصی می‌درخشد. هر اسکناس رنگ مخصوص به خود را دارد:
- ۱۰۰ دلاری: صورتی (Pink)
- ۵۰ دلاری: زرد (Yellow)
- ۲۰ دلاری: سبز (Green)
- ۱۰ دلاری: نارنجی (Orange)
- ۵ دلاری: آبی (Blue)
- اگر نخ امنیتی زیر نور UV درخشش نداشت یا رنگ آن اشتباه بود، اسکناس قطعاً تقلبی است.
- جوهر متغیر رنگی (Color-Shifting Ink):
- در اسکناس‌های ۱۰ دلاری و بالاتر، به عدد ارزش اسکناس که در گوشه پایین سمت راست قرار دارد، دقت کنید. با کج کردن اسکناس، رنگ این عدد از مسی به سبز (یا در اسکناس‌های جدیدتر ۱۰۰ دلاری، از مسی به سبز) تغییر می‌کند. این تغییر رنگ در اسکناس‌های تقلبی یا وجود ندارد یا بسیار ضعیف است.
- چاپ میکروسکوپی (Microprinting):
- کلمات و اعداد بسیار ریزی در نقاط مختلف اسکناس چاپ شده‌اند که با چشم غیرمسلح به سختی دیده می‌شوند و برای مشاهده آن‌ها به ذره‌بین نیاز دارید. برای مثال، در اسکناس ۱۰۰ دلاری، عبارت “THE UNITED STATES OF AMERICA” روی یقه کت بنجامین فرانکلین چاپ شده است. در اسکناس‌های تقلبی، این نوشته‌ها یا وجود ندارند یا به صورت یک خط تار و ناخوانا دیده می‌شوند.
- نوار امنیتی سه‌بعدی (3D Security Ribbon):
- این ویژگی فقط در اسکناس‌های ۱۰۰ دلاری جدید (طرح آبی) وجود دارد. یک نوار آبی‌رنگ پهن به صورت عمودی در کنار پرتره بنجامین فرانکلین بافته شده است (نه چاپ شده). با حرکت دادن اسکناس به بالا و پایین، تصاویر زنگوله‌ها و عدد 100 در این نوار به چپ و راست حرکت می‌کنند. اگر اسکناس را به چپ و راست حرکت دهید، آن‌ها به بالا و پایین حرکت می‌کنند. این یک فناوری بسیار پیشرفته است که جعل آن تقریباً غیرممکن می‌باشد.
راهنمای تصویری (محل قرارگیری ویژگی‌های امنیتی)
برای درک بهتر، تصور کنید یک اسکناس ۱۰۰ دلاری جدید پیش روی شماست. در تصویر فرضی زیر، محل هر ویژگی مشخص شده است:
- (1) نوار امنیتی سه‌بعدی: نوار آبی‌رنگ عمودی در سمت راست پرتره قرار دارد. با حرکت دادن اسکناس، زنگوله‌ها و عدد ۱۰۰ در آن جابجا می‌شوند.
- (2) واترمارک (تصویر محو): در فضای خالی سمت راست اسکناس، با نگه داشتن آن رو به نور، تصویر محو بنجامین فرانکلین را خواهید دید.
- (3) جوهر متغیر رنگی: عدد “100” در گوشه پایین سمت راست اسکناس را نگاه کنید. با کج کردن آن، رنگش از مسی به سبز تغییر می‌کند. همین ویژگی در تصویر جوهردان مسی‌رنگ کنار نوار سه‌بعدی نیز وجود دارد.
- (4) نخ امنیتی: در سمت چپ پرتره، یک نخ عمودی باریک در دل کاغذ قرار دارد که زیر نور UV به رنگ صورتی می‌درخشد و روی آن عبارت “USA 100” نوشته شده.
- (5) چاپ برجسته: انگشت خود را روی شانه چپ بنجامین فرانکلین (سمت راست اسکناس) بکشید تا بافت برجسته جوهر را حس کنید.
- (6) چاپ میکروسکوپی: با یک ذره‌بین، نوشته‌های ریز روی یقه کت پرتره را بررسی کنید.
اگر یک اسکناس تقلبی دریافت کردید چه کار کنید؟
حفظ آرامش اولین قدم است. طبق توصیه‌های سرویس مخفی ایالات متحده، مراحل زیر را دنبال کنید:
- آن را به فرد پس ندهید: اسکناس را برای تحویل به مراجع قانونی نزد خود نگه دارید.
- مشخصات فرد را به خاطر بسپارید: سعی کنید ظاهر فردی که اسکناس را به شما داده (و در صورت امکان همراهان او) را به خاطر بسپارید. در صورت امکان، شماره پلاک وسیله نقلیه او را نیز یادداشت کنید.
- اسکناس را در جای امنی قرار دهید: برای حفظ شواهد (مانند اثر انگشت)، اسکناس را با کمترین تماس ممکن در یک پاکت قرار دهید.
- با پلیس تماس بگیرید: فوراً موضوع را به پلیس محلی یا مراجع قانونی مسئول در کشور خود اطلاع دهید.
نتیجه‌گیری
تشخیص دلار تقلبی نیازمند دقت و آگاهی از ویژگی‌های امنیتی آن است. با صرف چند ثانیه و بررسی مواردی مانند حس کاغذ، واترمارک، نخ امنیتی و جوهر متغیر رنگی، می‌توانید تا حد زیادی از اصالت اسکناس مطمئن شوید. به یاد داشته باشید که بهترین دفاع در برابر جعل، دانش شماست. همیشه اسکناس‌های دریافتی، به خصوص اسکناس‌های درشت‌تر را با دقت بررسی کنید.